Het werk op een wijngaard valt nooit stil. Om een goede oogst te verkrijgen, dient ons wijngaardteam heel wat voorbereidend werk te verrichten. Benieuwd hoe het er aan toeging op ons Wijndomein Valke Vleug de voorgaande maanden?
Als wijngaardteam zijn we erg geïnteresseerd in herstellende landbouw: een duurzame vorm waarbij de natuur zichzelf geleidelijk herstelt. Intensieve landbouw heeft de maatschappij erg vooruit geholpen, maar blijkt steeds meer op zijn limieten te botsen. We willen de natuur een kans geven om terug een evenwicht te vinden en dat doen we door alles begroeid te houden en zo weinig mogelijk te maaien. Daarnaast planten we bewust bomen, hagen en kruidenstroken aan. We laten de bodem onaangeroerd en integreren dieren en zelfgemaakte compost in ons systeem.
Zo kregen we afgelopen winter voor de eerste keer bezoek van een honderdtal schapen van De Groenhoeve uit Dendermonde. Die konden zich enkele weken te goed doen aan al het lekkers dat onder en tussen onze wijnranken groeit. Op die manieren konden we onze tractor wat langer op stal houden, onze bodem werd ‘gemasseerd’ door de hoefjes en de plantnutriënten werden direct terug gegeven aan de bodem.
In het vroege voorjaar plantten we dan weer nieuwe bomen en struiken aan rond onze wijngaarden. De helft van onze gangen worden enkel plat gerold, en dus niet gemaaid: zo houden we de insecten populatie op pijl. Door een bodem bedekt te houden en minimaal te maaien, geef je de bodem een kans om nutriënten uit de atmosfeer te halen. Hiermee wordt de bodem voedzamer, wat dan weer meer bodemleven aantrekt en op zijn beurt de bodem nog eens gezonder maakt.
De bomen en struiken, de hoge begroeiing en de wijnranken zelf bieden ook beschutting en voeding aan heel wat Klein-Brabants leven. Zo konden we naast onze gebruikelijke torenvalken, buizerds, bosmuizen, hazen,… dit jaar ook marters, wezels, vossen, sperwers, putters en enkele miljoenen onzichtbare nieuwe vrienden verwelkomen op Valke Vleug.
Om het vorstrisico te beperken, starten we elk jaar zo laat mogelijk met snoeien, waardoor de plant langer weerbaar blijft tegen temperaturen onder 0°C. Dit jaar wierp dit eindelijk zichtbaar vruchten af. Het overgrote deel van de knoppen begon pas te ontluiken in de tweede helft van april, waardoor we gelukkige niet moesten ingrijpen tijdens de nachten waarbij de temperatuur onder het vriespunt zakte.
Mooi jaar voor Belgische wijnbouw
Eens we de voorjaarvorst overleefd hadden en de meteorologen een warme en droge zomer voorspelden, maakten we ons klaar om er stevig tegenaan te gaan. Door een vorstloze maand mei konden we vroeg beginnen met het uitdunnen van de scheuten. We willen de opbrengst immers beperken om de kwaliteit te verbeteren. Enkele weken later, tijdens het opbinden van de scheuten, werden we vervoegd door een team van “Den Atelier”, een arbeidszorgcentrum te Niel die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt begeleidt en ondersteunt.
Hoewel de weergoden ons zeer gunstig gezind waren, passeerden er toch enkele stevige buien tijdens de bloei, waardoor de losse bloemkapjes vast kwamen te zitten rond de stamper en meeldraden. Deze kapjes fungeren als spons: ze houden vocht vast en zorgen voor gunstige omstandigheden voor verscheidene schimmels. Hierdoor verloren we een kleine 10% van onze potentiële druiven. Nu het seizoen er op zit, kunnen we met een gerust hart zeggen dat we zeer tevreden zijn met deze 10% verlies, omdat deze voor een luchtige troszone en dus gezond fruit heeft gezorgd.
De voorspellingen van de meteorologen bleken in de loop van het seizoen zeer accuraat. De zomer van 2022 zal de geschiedenis ingaan als één van de droogste en heetste zomers. Vandaar ook dat we voor herstellende landbouw kiezen. Onze gevestigde wijnranken bleken dit weer nochtans geweldig te vinden. Kurkdroog weer vanaf ‘s ochtends vroeg behoedden ons zelfs van de dapperste der schimmels. Voldoende lange en weelderige begroeiing hielden de bodem vochtig. De vele uren zon zorgden voor optimale fotosynthese, en dus rijpheid. Kortom, genieten voor alle stokken die al meer dan 4 jaar met hun wortels in de Liezelse grond staan.
Onze jongere aanplanten (2020 en 2022) bleken het echter wel zwaar te krijgen. De 2 jaar oude Pinot Blanc’s, die moeten concurreren met enkele tientallen kruiden die weelderig groeien op dit perceel, hebben zeer hard moeten werken om deze zomer door te komen. We hebben hen dan ook op de voet gevolgd, elke plant uitzonderlijk water gegeven, lokaal gemaaid om een mulch-laag en bemesting te bewerkstelligen en het fruit vroegtijdig verwijderd zodat de plant zich kon focussen op vestiging en vegetatieve groei. De aanplant van 2022 - op een zeer traag groeiende onderstam, die compost als mulch-laag kreeg en wekelijks (beperkt) water kreeg want onze regenput bleek een bodem te hebben - begon pas laat op het seizoen te groeien en sommigen onder hen hebben deze zomer niet overleefd.
Het droge weer, samen met de concurrentie van de kruiden onder de wijnranken, zorgden dit jaar ook voor een zeer gebalanceerde loofwand. Balans is dan ook één van de belangrijkste factoren om de kwaliteit van de druiven te waarborgen. Een plant moet net genoeg groeien om dan op tijd de focus te verleggen naar het maken van gezond fruit en het beschermen van het weefsel dat dat jaar gevormd is. Door deze gebalanceerde loofwand moesten we dit jaar ook maar één maal onze hagen scheren. We beslisten bij aanvang van het seizoen ook om dit enkel de oostkant van onze hagen te ontbladeren. Zo drogen de trossen ’s ochtends snel op, maar kunnen ze niet verbranden door de namiddaghitte. Door de sterke zonnestralen kregen onze druiven dit jaar ook een extra dikke schil. Dit resulteerde in een vergelijkbare massa van de geoogste druiven, maar een hoeveelheid sap die iets lager lag dan gemiddeld.
Eén van de grote uitdagingen op Valke Vleug dit seizoen was het in toom houden van de cicadenpopulatie. Cicaden zijn kleine insecten die het blad en de nerven doorboren op zoek naar voeding en hierbij de af- en toevoer van voedingstoffen naar het blad verhinderen. De makkelijke oplossing zou zijn om een insecticide in te zetten en al deze insecten te doden. Wij kiezen echter voor een levende wijngaard en zijn ook hier opnieuw gaan zoeken naar balans. We zetten daarom enkele populaties bronswespen uit. Deze kleine wespjes zijn een natuurlijke vijand van cicaden. Samen met onze weelderige begroeiing en bloemenrijke kruidenmengsels proberen wij zo nuttige roofinsecten aan te trekken die zorgen voor een balans in de insectenpopulaties in onze wijngaard.
Ook dit jaar was er opnieuw bescherming nodig van onze wijnranken tegen de vogels en wespen, maar liefst drie kwart van onze ranken pakten we in met netten. Daardoor was er amper schade door vogelvraat, waardoor ook de wespen minder aangetrokken werden tot de druiven. Wespen gaan in eerste instantie voor beschadigd fruit en ruimen dit verder op. Dit resulteerde in het algemeen in een zeer gezonde oogst.
Onze Pinot Auxerrois druiven (die fermenteren in de acaciahouten vaten) lieten we dit jaar twee weken langer hangen. Dit komt de densiteit van de wijn ten goede. Rijpere druiven zijn wel meer vatbaar voor botrytis, wat de laatste dagen de kop op kwam steken. Minutieus sorteren en vrede nemen met wat verlies is dan het compromis dat we met plezier sluiten om zeer rijp fruit te verkrijgen.
Le moment suprème
We zijn zeer tevreden met de 2022 oogst. Na een zeer kleine, maar kwaliteitsvolle oogst in 2021, doet het ons veel deugd om na een jaar van hard labeur, rijpe en gezonde druiven binnen te halen. Na 8 oogstdagen in een periode van 20 dagen, 1.500 oogstbakken, 15 goed gevulde persen, 50 persuren en waanzinnig veel uren kuisen, haalden we 15 ton druiven binnen, wat resulteerde in een dikke 11.000 liter fermenterend sap. Het enige wat ons nu nog rest is geduld...
Wat ons dit jaar extra euforisch maakte, is het in productie gaan van ons perceel op 'het Zwaantje', een prachtig gebied bij Malderen waar wijngaardier Jasper is opgegroeid. Dit stelde ons in staat om terug een rode wijn te maken van enkele topklonen van Pinot Noir. Wij hebben alvast eens kunnen proeven en de jonge wijn smaakt reeds véélbelovend. (keep you posted!)
Zoals elk jaar verwerkten we ook onze persresten in onze eigen compost. Na een dikke 2 jaar arbeid van miljoenen organismen in onze composthoop, is deze ook eindelijk klaar om onze minder groeikrachtige percelen een boost te geven. Het voelt fantastisch om met de natuurlijke afvalstromen op Valke Vleug een product te maken dat onze wijngaarden nog gezonder zal maken.
Tip: wil je nog een Valke Vleug cuvée 2020 ontdekken? Dat kan dankzij onze Exclusive Valke Vleug Bliss box!
